Konspiracje, trzykrotne więzienie, dziennikarstwo, a przede
wszystkim tworzenie nowoczesnej myśli politycznej dla Polski - wypełniły życie
Popławskiego |
Urodził się 17 stycznia 1854 r. w rodzinnym majątku Bystrzejowice.
Pochodził z familii szlacheckiej, która używała herbu „Jastrzębiec”. Był synem
Wiktora i Ludwiki z d. Ponikowskiej. W domu Popławskich panowała patriotyczna
atmosfera.
Edukacja, konspiracja, zsyłka |
Pierwsze nauki Jan Ludwik pobierał w domu rodzinnym. W 1866 r.
rozpoczął edukację w lubelskim gimnazjum. Zaledwie po trzy letniej nauce został
z niego relegowany z tzw. „wilczym biletem”. Przyczyną wydalenia była awantura
z kolegą szkolnym, którego powszechnie uważano za szpiega. J. L. Popławski
mając raz na zawsze zabroniony wstęp do szkół średnich, samodzielnie
przygotował się do matury, którą zdał eksternistycznie w 1872 r. W 1873 r.
rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie w Warszawie.
W 1877 r., wraz z Adamem Szymańskim, założył i prowadził
tajną organizację młodzieżową „Synowie Ojczyzny”, która była powiązana z
galicyjską Konfederacją Narodu Polskiego. Wspomnianą organizację uznaje się za
pierwszą po 1863 r., konspirację, która miała na celu przygotowanie struktur w
Kongresówce pod powstanie niepodległościowe. Planowana rebelia miałaby wybuchnąć
podczas spodziewanej wojny pomiędzy zaborcami. Z odezwy przez nich wydanej,
wynikało, iż powstanie objęłoby wszystkie trzy zabory, czym różniłoby się od
poprzednich.
Za działalność konspiracyjną Popławski wraz z grupą ponad 30
osób został 30 kwietnia 1878 r. aresztowany, po czym osadzony w Cytadeli
Warszawskiej. 8 stycznia 1879 r., wyrokiem administracyjnym skazano go na
zesłanie na Syberię do guberni wiackiej (stąd wynikają podpisy na części jego
artykułów „Wiat”, „Wiatko”, „V-t”). Dzięki staraniom rodziny w lutym 1882 r.,
został ułaskawiony, a w czerwcu tegoż roku powrócił do Warszawy.
Dziennikarstwo, Cytadela, tajne ligi |
W następnym roku podjął pracę w wydawanym przez ojca
polskiego pozytywizmu Aleksandra Świętochowskiego tygodniku „Prawda”. W 1884 r.
pod zarzutem działalności rewolucyjnej oraz kontaktów z działaczami
socjalistycznego Proletariatu został ponownie aresztowany i odsiedział 3
miesiące w Cytadeli. Jednak od początku swej aktywności związany był z
konspiracją narodową. W dniu 15 grudnia 1887 r. na zamku Hilfikon koło Zurychu,
Zygmunt Miłkowski (ps. Teodor Tomasz Jeż) powołał Ligę Polską, jako
konspiracyjną organizację posiadającą niepodległościowe ambicje, a na Krajowego
Komisarza LP został mianowany Jan Ludwik Popławski.
Będąc Komisarzem Ligi Popławski na łamach czasopisma „Głos”
rozpoczął batalię ideową. Polemizował z myślą polityczną zarówno romantyków,
jak i pozytywistów. Dla tworzącego się w tym czasie nurtu narodowego postulaty
pozytywizmu w polityce były zbyt małe. Od romantyzmu nowy ruch odróżniał się
realizmem: akcentem na codzienną pracę w życiu społecznym, krytyczną oceną
przeszłości i wad narodowych.
W 1891 r. Popławski zorganizował obchody 100. rocznicy
uchwalenia konstytucji 3 Maja. Trzy lata później po manifestacji ku czci Jana
Kilińskiego, którą też współtworzył władze carskie aresztowały wiele osób
związanych z przygotowywaniem obchodów. Popławski po raz kolejny w sierpniu
1894 r. został osadzony w Cytadeli, tym razem przebywał tam 13 miesięcy. Po
zwolnieniu przedostał się do Lwowa.
Wśród krajowych działaczy Liga Polska nie spełniała swoich
oczekiwań. Roman Dmowski, przy akceptacji Jana Ludwika Popławskiego,
przedstawił swój projekt reorganizacji Ligi, w wyniku czego wypowiedziano
posłuszeństwo władzom Ligi Polskiej. Na jej miejsce 1 kwietnia 1893 r. powołano do życia Ligę
Narodową.
Po przybyciu do Galicji Popławski rozpoczął pracę
dziennikarską. W 1906 r., kiedy władze carskie dokonały liberalizacji ucisku
narodowego, przybył do Warszawy, gdzie pomagał endekom w kampanii wyborczej do
Dumy i kontynuował działalność publicystyczną. W 1907 r. zaczął ciężko chorować
– okazało się że cierpiał na raka gardła. Zmarł w wieku zaledwie 54 lat, 12
marca 1908 r. Pochowany został na warszawskich Powązkach 15 marca.
15 czerwca 1884 r. Popławski poślubił Felicję z Potockich, z
którą miał dwoje dzieci: Janinę i Wiktora (znany krytyk literacki). Jan Ludwik ma
w swoim dorobku tłumaczenia wielu prac socjologicznych i historycznych z języka
francuskiego i angielskiego.